Ngày 23/7/1980, phi công Phạm Tuân đồng hành cùng nhà du hành vũ trụ Liên Xô Viktor Vassilyevich Gorbatko thực hiện chuyến bay vào vũ trụ. Ông đã thành công trở thành người Việt Nam, người châu Á đầu tiên bay vào vũ trụ. Phi công Phạm Tuân cho biết ông được giao nhiệm vụ mang một nắm đất, một quyển Tuyên ngôn Độc lập của Bác Hồ, bản Di chúc và ảnh của Bác Hồ, ảnh ông Lê Duẩn, 2 huy hiệu Bác Hồ và cờ Tổ quốc. Vậy, anh hùng Phạm Tuân lấy nắm đất ở đâu và những vật phẩm này có ý nghĩa như thế nào? Hãy cùng tìm hiểu thông qua bài viết về anh Hùng Phạm Tuân dưới đây nhé.
Danh Mục Bài Viết
Anh hùng Phạm Tuân là ai?
Anh hùng Phạm Tuân sinh ngày 14/02/1947, là một người được biết đến như là một phi hành gia Việt Nam đầu tiên được bay lên vũ trũ. Ông cũng là người Châu Á đầu tiên thanh công bay vào không gian trong chương trình không gian có người lái và không người lái của Liên Xô – có tên gọi là Interkosmos năm 1980. Ông đã được mang quân hàm trung tướng và được nhà nước trao tặng danh hiệu danh giá anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.
Anh hùng Phạm Tuân sinh ra và lớn lên tại Tỉnh Thái Bình, nước Việt Nam. Ông sống và làm việc phần lớn thời gian ở thành phố Hà Nội, nước Việt Nam. Ông là một trung tướng không công của quân đội Việt Nam, 3 lần được phong Anh hùng.
Sau khi tốt nghiệp phổ thông vào năm 1965, Phạm Tuân đã quyết định lên đường nhập ngũ và chính ông cũng đã là người xin được gia nhập binh chủng không quân. Khi tiến hành kiểm tra, ông đã không đáp ứng được các yêu cầu để trở thành học viên phi công mà chỉ được chọn và cử đi học làm thợ máy.
Khi ông sang tới Liên Xô, do nhiều thành viên không thể đáp ứng tốt được với quá trình huấn luyện nên họ đã tiến hành tuyển chọn bổ sung thêm một số học viên từ thợ máy lên học phi công. Dù gặp nhiều khó khăn vất vả trong quá trình học tập, nhưng với sự cố gắng của mình, ông đã hoàn thành khóa học vào năm 1967, và trở về nước tham gia trực tiếp chiến đấu tại đơn vị đại đội 5, Trung đoàn không quân Sao Đỏ.
Tới năm 1972, ông lại trở thành người được chọn là một trong số những phi công đào tạo để lái máy bay tiền kích bay đêm. Chuyến bay đêm đầu tiên ông đã được xuất kích diễn ra ngày 18.12/1972 và tới đêm ngày 27/12/1972 trong một trận chiến ông đã thành công bắn rơi 1 chiếc máy bay B-52 của địch. Và ông đã được đại tướng Võ Nguyên Giáp gửi điện khen thưởng ngày sáng ngày 28 tháng 12 năm 1972.
Tới ngày 03/09/1973 Phạm Tuân đã được nhà nước phong tặng danh hiệu anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân khi đang giữ quân hàm thượng úy và trở thành biên đội trưởng thuộc đại đội 5 của trung đoàn không quân Sao Đỏ. Vào năm 1977 ông lại tiếp tục được cử đi học tại trường học viện không quân Gagarin thuộc Liên Xô.
Ngày 01/04/1979 ông được lựa chọn để lên làm đội viên bay quốc tế để nhằm mục đích đáp ứng cho đủ quân số, sau đó ông lại trở thành ứng cử viên bay số 1. Chuyến bay vào vũ trụ của trung tướng Phạm Tuân đã được diễn ra trong 8 ngày bắt đầu từ ngày 23/07/1980 và kết thúc vào ngày 31/07/1980, cùng bay dồng hành với ông là nhà du hành vũ trụ Viktor Vassilyevich Gorbatko và 2 người du hành gia khác của nước Nga.
Cách đây 40 năm, ngày 23/7/1980, Phạm Tuân là một phi công đã được lựa chọn cùng nhà du hành vũ trụ Liên Xô Viktor Vassilyevich Gorbatko thực hiện toàn bộ chuyến bay vào vũ trụ trên tàu Liên hợp 37. Đây chính là chuyến bay đã được chọn nằm trong chương trình hợp tác ngang tầm vũ trụ quốc tế Intercosmos Liên Xô – Việt Nam.
Qua đó, chuyến bay này nhằm hiện thực hóa mong muốn đưa một người Việt Nam đầu tiên, đồng thời cũng chính là người Châu Á đầu tiên vào vũ trụ. Bên cạnh đó, chuyến du hành đến vũ trụ này còn mang theo ý nghĩa to lớn đối với công cuộc chinh phục được các thành tựu khoa học vũ trụ thông qua việc chỉ có thể quan sát và chụp ảnh trái đất, tiến hành các thí nghiệm trong suốt nhiều ngày làm việc của các phi hành gia trên quỹ đạo.
Cũng trong năm 1980 khi ông đang mang quân hàm trung tá, Phạm Tuân tiếp tục được nhà nước trân trọng phong tặng danh hiệu anh hùng lao động và huân chương Hồ Chí Minh. Cùng khi đó, ông cũng được nhà nước Liên Xô trao tặng huân chương Lenin cùng với danh hiệu anh hùng Liên Xô.
Tới năm 1982 ông đã hoàn thành tốt khóa học tại trường không quân Gagarin. Trở về nước đểcông tác, ông được phân công giữ chức phó tư lệnh chính trị của quân chủng không quân vào năm 1989. Năm 1999, ông lại tiếp tục được giữ chức vụ tổng cục trưởng tổng cục Công nghiệp Quốc phòng và mang thêm quân hàm trung tướng.
Tới năm 2002 ông đã được bầu giữ chức chủ tịch của ngân hàng thương mại cổ phần đội. Ngày 01/01/2008 anh hùng Phạm Tuân đã nghỉ hưu theo chế độ. Vợ của trung tướng Phạm Tuân là bà Trần Thị Phương Tiến, một thượng tá bác sĩ quân y. Hai ông bà đã cùng nhau kết hôn vào năm 1976 và có chung với nhau 2 người con là: Phạm Hằng Thu và Phạm Anh Tuấn.
Câu chuyện về chuyến du hành và nắm đất đặc biệt sau 40 năm
Anh hùng lực lượng vũ trang, Trung tướng Phạm Tuân có những chia sẻ đặc biệt về câu chuyện xưa sau tròn 40 năm chinh phục vũ trụ. Ngày 23/7/1980, phi công Phạm Tuân đồng hành với nhà du hành vũ trụ Liên Xô Viktor Vassilyevich Gorbatko thực hiện chuyến bay vào vũ trụ trên con tàu mang tên Liên hợp 37. Ông đã thành công trở thành người Việt Nam, người châu Á đầu tiên bay vào vũ trụ. Ông đã trở thành một đại diện cho thế hệ thanh niên Việt Nam thực hiện được mong muốn lớn lao của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó.
Bối cảnh thời đại
Thời điểm đó đất nước ta chỉ vừa mới trải qua chiến tranh chống Mỹ cứu nước, còn rất nhiều khó khăn trong ổn định cuộc sống. Trong cuộc chiến đó, Liên Xô đã là đồng minh giúp đỡ chúng ta rất nhiều và hiệu quả.
Đến năm 19878 – 1979, Liên Xô muốn mời những người trẻ tài năng chúng ta tham gia vào chương trình vũ trụ quốc tế Intercosmos. Qua đó, Liên Xô cũng muốn thể hiện phần nào sức mạnh của phe XHCN khi chúng ta đã đoàn kết chiến thắng được đế quốc, đồng thời họ cũng rất muốn thể hiện sức mạnh bùng nổ đó ở tất cả các mặt, trong đó có khoa học công nghệ cũng như khoa học kỹ thuật.
Theo anh hùng Phạm Tuân, quá trình thi tuyển phi công khá khắt khe như thế nào và ông phải trải qua nhiều sự thay đổi mới đến được đích cuối cùng. Bối cảnh lúc ấy tuy khó khăn nhưng Đảng, Nhà nước cũng rất quyết tâm gửi người vào chương trình bay để thể hiện cho bên ngoài thấy rằng đất nước ta không chỉ có đánh giặc, giữ nước, giải phóng dân tộc, xây dựng Tổ quốc mà cũng còn có khả năng sánh vai các nước bước vào những đỉnh cao của khoa học công nghệ đó là ngành khoa học vũ trụ đỉnh cao.
Quá trình tuyển chọn
Liên Xô đã thực hiện chọn phi công theo tiêu chuẩn chương trình Intercosmos. Các phi công đến từ Việt Nam được tham gia rất nhiều, tuyển chọn trong vòng từ 6 – 7 tháng. Người được chọn phải đảm bảo có đủ tiêu chuẩn sức khỏe, sự hiểu biết, nhận thức về khoa học vũ trụ, phù hợp với tiêu chuẩn của chương trình.
Trải qua nhiều vòng, để có thể sang đến Liên Xô có 4 người. Đó là ông Nguyễn Văn Cốc, Bùi Thanh Liêm, Nguyễn Văn Kháng và anh hùng Phạm Tuân, lúc đó đang học ở Liên Xô. Sau gần một tháng khám tuyển ở bệnh viện Trung ương quân đội Moskva thì Hội đồng khoa học quốc gia bắt đầu công bố, lúc đó tất cả đều hồi hộp.
Anh hùng Phạm Tuân được gọi vào đầu tiên và cảm giác rằng lúc đó giống như thi hoa hậu. Không ngờ vừa vào thì trưởng đoàn và tất cả thành viên của Hội đồng đã cùng bắt tay chúc mừng và ông cùng đồng đội Bùi Thanh Liêm được chọn.
Sau đó ông đã luyện tập ở trung tâm vũ trụ khoảng 16 tháng. Ông chỉ biết mình được chọn là phi công bay chính trước giờ bay 3 ngày. Ngày 21/7/1980, Hội đồng đã công bố quyết định cuối cùng ai sẽ là người bay chính thức. Ông cùng nhà du hành vũ trụ Liên Xô Viktor Vassilyevich Gorbatko đã được xướng tên bay cùng nhau.
Phạm Tuân đã thành công trở thành người Việt Nam, đồng thời là người châu Á đầu tiên bay vào vũ trụ. Ông đại diện cho thế hệ thanh niên Việt Nam thực hiện được ước mơ của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó. Trong quá trình đào tạo, Liên Xô (chính là Liên bang Nga ngày nay) đã ưu tiên tài trợ toàn bộ kinh phí cũng như cử những phi công dày dặn kinh nghiệm, huấn luyện với đội bay trong một quá trình dài tập luyện bổ trợ và bay chính thức.
Phạm Tuân lấy nắm đất ở đâu?
Sau khi đã được chọn, ông đã nhận được hàng loạt công việc phải tập trung chuẩn bị, từ việc kiểm tra những công việc cần làm khi đã đặt chân lên vũ trụ, sắp xếp thứ tự hợp lý cho các hành động. Khoảng thời gian trước khi bay 2 tiếng, Phạm Tuân có suy nghĩ bất an chẳng may mình gặp nạn nhưng xác suất không lớn. Suy nghĩ thoáng qua đó vẫn không làm ông nao núng, vì quá trình tập luyện đã rất tin tưởng vào phi hành đoàn.
Người bay cùng với ông là một trong 21 phi công được chọn đầu tiên của đội bay vũ trụ Liên Xô. Trước đó ông đã bay 2 chuyến vào vũ trụ, kinh nghiệm dày dặn ấy cũng tác động đến ông rất nhiều.
Khi bay vào vũ trụ thì rất hạn chế khối lượng và trọng lượng đồ vật mang theo, đối với cá nhân sẽ chỉ có thể được mang thư từ, ảnh của gia đình. Ngoài ra, ông cũng được giao nhiệm vụ mang theo một nắm đất, một quyển Tuyên ngôn Độc lập của Bác Hồ, bản Di chúc và ảnh của Bác Hồ, ảnh ông Lê Duẩn, 2 huy hiệu Bác Hồ và cờ Tổ quốc. Tất cả những đồ vật trên đều được mang lên, đóng dấu trên tàu, được ghi nhận một cách chính thức đã vào vũ trụ.
Nắm đất được phi công Phạm Tuân mang theo mình lên vũ trụ lúc bấy giờ là một nắm đất được lấy từ Ba Đình, Hà Nội. Nắm đất này chính là tượng trưng cho đất của quê hương, nắm đất của Việt Nam đã được chính thức mang lên vũ trụ. Việt Nam đã thể hiện rằng mình sánh vai với các cường quốc về ngành hàng không vũ trụ và gửi gắm hi vọng phát triển hơn nữa trong lĩnh vực này.
Đúng 1h33 ngày 23/7/1980 (giờ Hà Nội) tại sân bay vũ trụ Baikonur của chính phủ Liên Xô, tàu vũ trụ Liên hợp 37 do Gorbatko và Phạm Tuân cùng nhau điều khiển đã phóng lên vũ trụ. Khi cờ Tổ quốc Việt Nam được mang lên vũ trụ, đất nước chúng ta chính thức có được một vị trí trong bản đồ du hành vũ trụ của toàn thế giới.
Ở trong không gian vũ trụ tổng cộng 7 ngày, 20 giờ và 42 phút. Tàu của anh hùng Phạm Tuân thực hiện 142 vòng quỹ đạo quanh trái đất, tiến hành thành công hơn 30 thí nghiệm viễn thám hàng không, hòa tan các mẫu khoáng chất và các thí nghiệm trồng các loại cây trồng trên bèo hoa dâu.Lần đầu tiên ông được nhìn thấy quả đất tròn xoay nằm lơ lửng giữa một không gian xanh thẳm, trong không gian không trọng lực, cảm giác lúc ấy rất đặc biệt. Điều thú vị thứ hai đó chính là là ngày đêm chỉ kéo dài trong 90 phút, trong đó 60 phút là ban ngày, 30 phút là đêm.
Tàu của ông đã bay qua tất cả các nước, nhìn qua cửa sổ ông thấy được ánh sao lấp lánh, to hơn và cũng sáng hơn nhiều vì không gian tinh sạch, rồi nhìn cận cảnh mặt trời, mặt trăng. Ông đã cố gắng tìm dải đất hình chữ S thân thương để trực tiếp ngắm nhìn. Trước đó tôi cũng lái máy bay rất nhiều lần rồi nhưng để bay cao như thế thì có lẽ cả đời chỉ có được một lần như thế, cảm giác quá tự hào.
Trong cuộc gặp gỡ tại Hà Nội mới gần đây, Anh hùng phi công, Trung tướng Phạm Tuân đã cho cánh báo chí biết: “Chúng tôi đã được cử lựa chọn những vật phẩm mang vào vũ trụ là: nắm đất Việt Nam, lá cờ Tổ quốc, cờ Đảng, ảnh Chủ tịch Hồ Chí Minh, ảnh đồng chí Lê Duẩn, Di chúc của Bác Hồ, Tuyên ngôn độc lập… Nó chính là thông điệp để nói với bạn bè khắp năm châu rằng ngọn quốc kỳ của Việt Nam đã có trong vũ trụ, tên Việt Nam được in vào bản đồ vũ trụ quốc tế. Qua đó có thể chứng minh rằng người Việt Nam không những chiến đấu bảo vệ Tổ quốc mà với sự giúp đỡ của bạn bè đến từ Liên Xô, Việt Nam hoàn toàn có khả năng làm tốt hơn nữa trong cả các lĩnh vực khoa học công nghệ.
Về chuyến bay, anh hùng Phạm Tuân cũng chia sẻ :” Với người lính, trận đánh nào cũng sẽ luôn là trận đáng nhớ, và với phi công vũ trụ mỗi một chuyến bay, từng công đoạn bay, giây phút bay đều là dấu ấn sâu sắc. Tôi nói như vậy là vì, chỉ sau một động tác nhấn nút, một tiếng nổ cực lớn, con tàu phóng đi và người phi công khi đó không còn biết mình đang ở đâu. Với một chuyến bay vào vũ trụ nhiều cái đặc biệt, vừa có tính khám phá mạo hiểm bất ngờ nhưng cũng thú vị và cả nguy hiểm rình rập. Bởi một khi đã ngồi vào con tàu là ngồi trên thùng thuốc nổ rồi, ai biết trước điều gì sẽ xảy ra.”
Qua nhiều khó khăn, thử thách, tình hữu nghị truyền thống giữa hai nước Việt Nam – Liên bang Nga vẫn không có một sự thay đổi nào, nhân dân Việt Nam không bao giờ có thể quên sự ủng hộ, giúp đỡ chí nghĩa, chí tình và hiệu quả mà toàn thể nhân dân Liên Xô trước đây và Liên bang Nga ngày nay đã cố gắng vì sự nghiệp giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước Việt Nam trong suốt mấy chục năm.
Ngày nay, Việt Nam và Liên bang Nga đã cùng nhau thiết lập quan hệ đối tác chiến lược toàn diện. Tình hữu nghị truyền thống bền chặt Việt-Nga ngày càng được tăng cường, bao gồm cả việc cùng hợp tác trong lĩnh vực vũ trụ giữa hai nước.
Chuyến bay đã gặp phải vấn đề gì và ông đã xử lý thế nào?
Chuyến bay đã xảy ra một trục trặc, đó là khi bay lên và chuẩn bị lắp ghép, đúng ra phải quay được 180 độ để tăng tốc độ tiếp cận con tàu mẹ, nhưng đến khi tàu đã quay được 90 độ thì hỏng mất hệ thống quay. Phi hành đoàn kiểm tra mãi không được đành tắt máy đi và chờ đợi sau gần 90 phút. Đội bay Bungari – Liên Xô đã bay trước đó cũng đã xảy ra trục trặc và lắp ghép không thành công, do đó họ phải quay về Trái Đất không tiếp tục được hành trình.
Khi bay qua Moskva vào vùng liên lạc trực tiếp với trung tâm điều hành mặt đất hướng dẫn sửa chữa, con tàu cuối cùng đã khắc phục được. 3h3 ngày 25/7/1980 (tính theo giờ Hà Nội), tàu đã có thể ghép nối thành công với tổ hợp quỹ đạo “Chào mừng 36”.
Trong thời gian gần một ngày trước khi bắt đầu quay trở lại trái đất, họ đã thực hiện thao tác đổi tàu, để tàu mới lại mang tàu cũ về. 22h15 ngày 31/7/1980, tàu đã thành công hạ cánh xuống Kazakhstan, Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô đã gắn lên ngực anh hùng Phạm Tuân Ngôi sao đỏ và danh hiệu Anh hùng Liên Xô và Huân chương Lênin.
Chuyến bay này đã trở thành sự kiện lịch sử trong đời sống nhân dân của cả hai nước, ghi một mốc son mới vào sự phát triển tình hữu nghị truyền thống vững bền và sự hợp tác toàn diện Việt Nam – Liên Xô trước đây, cũng như Việt Nam – Liên bang Nga ngày nay. Chuyến bay đầu tiên này cũng chính là cơ sở sâu sắc ban đầu cho sự hợp tác về khoa học – công nghệ trong lĩnh vực vũ trụ cũng với các nhà khoa học Việt Nam.
Việt Nam hiện nay tuy rằng mặt bằng công nghệ chỉ là đang trên đà đổi mới, đặc biệt là công nghệ cao nhưng nói thế không phải chúng ta không trí tuệ và không có con đường phát triển được. Việt Nam nhiều người giỏi giang và nhiều người tài. Muốn ứng dụng được tất các thành tựu khoa học công nghệ vũ trụ vào mục đích sản xuất, xây dựng, bảo vệ Tổ quốc thì Việt Nam chúng ta cần có chiến lược cụ thể.
Anh hùng Phạm Tuân là người đã đại diện cho thế hệ thanh niên Việt Nam thực hiện được ước mơ của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng, Nhà nước và nhân dân giao phó. Ông đã trở thành người Việt Nam, đồng thời là người châu Á đầu tiên bay vào vũ trụ. Mảnh đất Ba Đình chính là đáp án cho câu hỏi Phạm Tuân lấy nắm đất ở đâu và chính là một minh chứng hùng hồn cho tinh thần vươn xa của dân tộc Việt Nam.