Trùn quế hay trùn đất là một sinh vật rất có lợi cho những gia đình có trang trại hiện nay. Họ nuôi giun quế để phục vụ nhiều mục đích khác nhau. Nếu bạn có ý định nuôi giun quế tại nhà thì nhất định phải theo dõi bài viết này. Thành Công Farm sẽ hướng dẫn chi tiết nhất cách nuôi trùn quế tại nhà để ai cũng có thể thực hiện được.
Danh Mục Bài Viết
Trùn quế là gì?
Trùn quế hay còn gọi là trùn đất, thuộc nhóm giun ăn phân. Môi trường sống của chúng là môi trường chứa nhiều chất hữu cơ dễ phân hủy trong tự nhiên. Không giống như giun sống trong đất bản địa, trùn quế không có khả năng cải tạo đất trực tiếp.
Ở vùng khí hậu nhiệt đới, trùn quế sinh sản rất nhanh. Chúng có thể sinh sản tới 1.500 con trùn quế đất mỗi năm. Trùn quế chứa hàm lượng protein cao nên được sử dụng nhiều trong nông nghiệp. Người ta thường dùng trùn quế làm thức ăn cho gia súc, gia cầm, thủy sản,… phân trùn quế còn được dùng để bón cây, chăm sóc tốt.
Nuôi trùn quế để làm gì?
Trước khi học kỹ thuật nuôi trùn quế, cùng xem những lợi ích có được khi làm phân trùn quế:
- Để làm nguyên liệu sản xuất phân trùn quế cao cấp
- Để tận dụng nguồn rác hữu cơ, phân chuồng, vừa làm sạch môi trường lại còn nâng cao thu nhập
- Làm dịch trùn quế, phân bón lá hữu cơ lý tưởng cho cây trồng
- Làm thức ăn giàu dinh dưỡng cho gia súc, gia cầm, hải sản
- Làm thực phẩm, dược phẩm cho con người
- Làm nguyên liệu để sản xuất mỹ phẩm
Phương Pháp Ủ Chất Nền Để Nuôi Trùn Quế
Phương pháp ủ nóng
Xử lý giá thể cần có phân bò, phân lợn và các chất độn như cỏ, rơm rạ, bèo tây, cỏ thi, thân cây lạc … hoặc lá khô (trừ lá neem, sắt, sắn). lá có độc tính cao). Giun rất sợ nước tiểu bò. Nếu có nước tiểu trong phân, nó phải được súc rửa để loại bỏ nước tiểu. Băm nhỏ. Chọn giá thể cứng, rải một lớp phân 10-15cm, sau đó rải một lớp 10cm trộn với vôi bột. Tiếp tục rải phân chuồng và chất độn chuồng theo trình tự trên cho đến khi đống phân cao 1-1,5 m. Đặt một đoạn tre vào giữa đống phân để thông gió. Sau khi chất đống xong (tỷ lệ: 7 phần phân trâu và phân bò, 3 phần nén ngắn), phủ lên đống một lớp che mưa, nắng bằng vật liệu sẵn có như lá chuối, rơm rạ. Thùng ủ cần có kích thước như sau: Dài 1 m, rộng 1 m, cao 1 – 1,3 m. Tưới nước 5 – 7 ngày / lần và lật mặt giá thể để đảm bảo luôn ẩm và đủ không khí. Chất nền có thể sử dụng sau 3-4 tuần ủ.
Phương pháp ủ nguội
Phân gia súc và chất độn xếp lớp và đánh đống như đã mô tả trong phương pháp ủ nóng (không dùng vôi bột). Sau khi đánh đống xong phủ một lớp rơm, rạ mỏng và tưới nước cho ẩm. Tiếp theo lấy bùn trát kín đống ủ. Sau 3 tháng có thể đem sử dụng.
Phương pháp ủ hỗn hợp:
Phân chất độn xếp lớp và đánh đống như phương pháp ủ nóng. Sau 4 – 6 ngày nhiệt độ trong đống phân lên cao 70 độ C. Tưới nước cho ẩm rồi lấy bùn trát kín. Sau 2 tháng có thể đem sử dụng.
Những Yêu Cầu Để Nuôi Trùn Quế Thành Công
Về nhiệt độ
Nhiệt độ tối ưu cho trùn quế phát triển là 20oC – 30oC. Đối với người dân một số khu vực phía Bắc, cần chú ý: mùa đông nhiệt độ xuống thấp nên lúc này phải che chắn cẩn thận, bật đèn điện vào ban đêm, giữ nhiệt độ ở mức thích hợp, tránh bọ xít ngủ đông, chết cóng. cho đến chết.
Về độ ẩm
Sinh khối phải được tưới nước thường xuyên (ít nhất 2 lần một ngày vào mùa hè và mùa khô). Độ ẩm thích hợp có thể được xác định bằng cách: dùng tay nắm lấy sinh khối trong chuồng và thả nó ra; nếu chúng ta thấy sinh khối vẫn giữ nguyên và tay chúng ta chỉ ướt là đủ tốt, nhưng nếu chúng ta thấy nước chảy ra hoặc sinh khối gãy và rơi, quá ướt hoặc quá khô. Hãy cẩn thận với việc tưới nước và ngậm nước ngay từ khi bắt đầu thả giống, vì giun sẽ bị sốc khi di chuyển. Kiểm tra độ ẩm và tưới nước bổ sung hàng ngày, tốt nhất là nhiều lần khi thời tiết nóng, với lượng nước nhỏ hơn mỗi lần. Nước tưới phải có độ pH trung tính, không bị nhiễm mặn, nhiễm phèn. Độ ẩm có thể được giữ ở mức cao nếu sử dụng chất nền có kết cấu hạt lớn và xốp, và ngược lại.
Về ánh sáng
Trùn quế rất sợ ánh nắng nên ta cần phải che chắn chuồng thật kỹ vào ban ngày để tránh tia tử ngoại lọt vào chuồng. Tốt nhất là có tấm phủ trên mặt luống nuôi. Tuy nhiên cần phải giữ cho chuồng thoáng mát.
Về không khí
Khí Co2, H2S, SO3, NH4 là kẻ thù của giun nên thức ăn của giun phải sạch và không có các thành phần hóa học gây bất lợi cho trùn quế.
Nguồn thức ăn cho trùn quế
Mỗi ngày trùn quế tiêu thụ một lượng thức ăn tương đương với trọng lượng cơ thể, vì vậy chúng ta phải đảm bảo có đủ thức ăn để nuôi trùn quế. Thức ăn cho giun bao gồm: bò, trâu, dê, lợn, gà, vịt, rơm rạ, phân thải hữu cơ. Trong đó, phân bò tươi, phân trâu tươi là thức ăn khoái khẩu của trùn quế, còn lại phân gà, phân lợn, phân vịt cần ủ trước khi cho trùn quế ăn. Thức ăn là rác hữu cơ nên ở dạng phân hủy không được có hàm lượng muối và amoniac quá cao, chủng loại tương đối đa dạng, nhưng thích hợp nhất là nguyên liệu có tỷ lệ C / N khoảng 10: 1, chẳng hạn như phân bò, nó thu hút trùn quế tốt hơn phân khô hoặc phân trộn.
Có thể chế biến thức ăn cho trùn quế như rơm, rạ, bã mía, mùn cưa … 50%; lá xanh, rau các loại, bẹ chuối … 20% và phân bò, gia cầm 30%. Phân bò nào là tốt nhất. Cứ 2 kg giun giống (khoảng 5000 con giun) tiêu thụ 1-2 kg phân trộn mỗi ngày, và cứ 1000 con giun ăn 100 kg phân trộn mỗi tháng. Trộn các loại nguyên liệu theo tỷ lệ 70% nước, 30% rác … (rơm rạ bảo quản nguyên liệu …) thành phân hữu cơ ủ hoai mục, lấp đất, ủ nhiệt độ cao 3-4 tuần. Khi nhiệt độ giảm xuống bằng nhiệt độ môi trường thì cho giun ăn.
Trùn Quế Ăn Gì? Các Nguồn Thức Ăn Phổ Biến Của Trùn Quế
Nuôi trùn quế bằng lục bình
Lục bình hay còn gọi là bèo tây được nhiều người sử dụng để nuôi trùn quế. Nuôi trùn quế trong bèo tây giúp tạo nguồn thức ăn ổn định cho trùn quế. Vì bèo tây phát triển rất nhanh nên 1 tháng có thể trồng được 1 mét vuông. Thêm vào đó, bèo tây rất dễ chăm sóc và không tốn nhiều công sức. Bèo tây không chứa thuốc trừ sâu, hóa chất nên rất an toàn cho giun quế.
Trồng lục bình giúp người nông dân ít tốn chi phí hơn so với chăn nuôi bò để lấy phân trùn quế. Nó thậm chí còn rẻ hơn so với việc mua phân bò từ trang trại. Để bèo tây phát triển tốt, bạn cần bón lót cho chúng bằng các loại phân hữu cơ. Vì vậy, người ta có thể bón lót cho bèo tây với phân trùn quế 1-2 tháng một lần để tạo thành hệ thống mô hình khép kín. Bèo tây giúp bổ sung chất hữu cơ cho trùn quế. Khi tưới bèo tây trong luống rệp sẽ giữ ẩm tốt.
Nuôi trùn quế bằng rác thải thức vật hữu cơ
Nuôi trùn quế từ rác hữu cơ là một phương pháp tiết kiệm cho người nuôi trùn quế. Trong quá trình sinh hoạt, các nguồn chất thải hữu cơ rất đa dạng và hầu như không bao giờ cạn kiệt. Nguồn thải này có thể từ thức ăn thừa của rau, củ, quả hàng ngày. Ngoài ra, nó có thể là thức ăn thừa của động vật. Những thức ăn thừa này khi chế biến sẽ tạo ra nguồn thức ăn rất tốt cho giun quế.
Nhờ nguồn chất hữu cơ dồi dào giúp tăng số lượng giun quế trong thời gian ngắn. Ngoài ra, cho giun ăn bằng chất thải sẽ giúp bạn giảm thiểu chi phí cho nguồn thức ăn cho giun. Ngoài ra, nuôi trùn quế bằng rác hữu cơ còn giúp hạn chế ô nhiễm môi trường. Thay vì đổ chất thải hữu cơ ra môi trường, nhiều hộ dân tận dụng để nuôi trùn quế.
Nuôi giun bằng vỏ chuối
Nuôi giun bằng vỏ chuối cũng là một nguồn thức ăn cho trùn quế. Thay vì vứt vỏ chuối đi bà con thu hoạch lại để ủ lên men rồi cho trùn ăn.
Nuôi trùn quế bằng bã cà phê
Bã cà phê – thứ bạn tưởng không có tác dụng gì nhưng lại là nguồn thức ăn rất tốt cho giun quế. Nuôi giun quế bằng bã cà phê có thể giúp bạn tiết kiệm một khoản tiền thức ăn cho giun quế. Giun rất thích ăn bã cà phê, vì vậy bạn cứ thoải mái sử dụng và đổ chúng vào thùng giun hoặc đống giun. Lưu ý rằng bã cà phê phải là một phần của chế độ ăn uống cần thiết để cân bằng giun. Phải kết hợp mẫu rau, quả khi cho giun ăn bã cà phê. Ngoài ra, cần bổ sung bã cà phê bằng giấy báo hoặc lá vối, v.v.
Nuôi trùn quế bằng cám
Cho trùn quế ăn cám cũng là cách được nhiều bà con áp dụng. Các chế phụ phẩm nông nghiệp như cám gạo, cám ngô, vỏ lạc, vỏ trấu,… được dùng để làm thức ăn cho giun. Tuy nhiên không được dùng trực tiếp mà phải ủ với men vi sinh. Vậy nuôi trùn quế bằng cám là một cách tiết kiệm chi phí khá nhiều.
Quy trình kỹ thuật nuôi trùn quế
Rải chất nền đệm
Sau khi chuẩn bị các yếu tố trên ta rải giá thể lên luống hoặc ruộng cấy một lớp dày 10 – 20 cm, ẩm và san phẳng giá thể. Bón giá thể 2-3 ngày trước khi thả giun. Nếu giun sinh dưỡng được thả ra ngoài, việc rải chất nền có thể không cần thiết.
Thả trùn quế giống
Trùn quế thường được thả vào buổi sáng. Khi ô đã sẵn sàng, thả rệp bằng cách rải sinh khối theo đường thẳng giữa các luống hoặc rải rệp theo nhóm ở giữa các luống. Sau khoảng 5 – 7 phút, trùn quế sẽ đi hết phần đầu sâu. Quan sát mặt luống và loại bỏ những con bọ ngoằn ngoèo không vào được tầng đất sâu. Đây là những mảnh sâu bị thương trong quá trình thu gom hạt giống và vận chuyển hạt giống. Sau khi nhặt hết sâu bị thương, dùng cuốc tưới nước nhẹ cho cây. Mặt luống phải được tưới hàng ngày. Nếu trời quá nóng 34-35 0 C cần tưới nhiều lần để hạ nhiệt độ.
Mật độ nuôi quyết định năng suất. Mật độ thích hợp là khoảng 9-12 kg sinh khối / m2, tương đương 3-4 kg trùn quế / m2 (khoảng 5.000 con trùn quế / m2 và khoảng 10.000 con trùn quế / m2), đảm bảo có thể thu hoạch một lần sau 30 ngày. , và 10- Năng suất 15 kg / m² tương ứng với 100-150 tấn trùn quế / ha. Nếu có nguồn thức ăn đầy đủ, chúng ta có thể rút ngắn thời gian thu hoạch xuống còn 20 ngày.
Che phủ luống giun
Giun thường có tập tính sống trong môi trường tối. Mỗi khi có ánh sáng, sâu rút xuống đáy giường. Che mặt luống là tối để giun trên mặt luống kiếm ăn và sinh sôi cả ngày lẫn đêm. Lớp phủ còn có chức năng giữ ẩm cho luống nuôi. Sau khi thả, lấy bao tải cũ hoặc chiếu cói rách, bìa cứng, lá chuối, lá cọ … phủ lên bề mặt chuồng để côn trùng nhanh chóng thích nghi với nơi ở mới, sau đó dùng ô tưới nước cho côn trùng rồi đổ tưới lên bề mặt để làm ướt đều lớp nền đệm bên dưới.
Tưới ẩm luống nuôi
Mùa hè tưới 2 – 3 lần ngày, mùa đông tưới 1 – 2 lần / ngày. Ngày khô nóng tưới nhiều, ngày mưa rét tưới ít hoặc không cần tưới. Độ ẩm thích hợp luống nuôi là 70 %. Muốn kiểm tra độ ẩm thích hợp, lấy một nắm thức ăn hay chất nền bóp nhẹ, nếu ứa nước ở kẽ ngón tay là vừa. Nếu nước nhỏ giọt hoặc chảy thành dòng là quá ẩm. Khi quá ẩm điều chỉnh bằng cách giảm lần tưới hoặc giảm lượng nước tưới. Nếu bóp chặt mà không có nước là bị khô, cần tưới nước ngay.
Cho giun ăn và chăm sóc giun quế
Sau khi thả giun giống được 1 – 2 ngày thì nên cho giun quế ăn. Lượng thức ăn mỗi lần khoảng 5 cm trên mặt luống. Sau đó sẽ tiếp tục cho ăn khi thấy trên bề mặt luống đã xốp và không còn thức ăn cũ. Chú ý không nên cho giun ăn khi lượng thức ăn cũ còn quá nhiều, vì lượng thức ăn bị tồn đọng phía dưới luống làm cho giun chỉ lo tập trung ăn và sống phía dưới luống mà không sống trên bề mặt. Điều này làm cho giun giảm khả năng sinh sản, năng suất nuôi giun sẽ bị giảm.
Các loại thức ăn của giun là phân tươi như phân trâu, bò, lợn, dê, thỏ, ngựa, hoặc thức ăn là rác thải hữu cơ đã hoai mục, được ủ theo các phương pháp nêu trên – Đều trộn lẫn và được ngâm vào bể có tưới nước sạch trong 1 – 2 ngày, thành dạng lỏng sền sệt, rồi mới múc vào cho giun ăn là tốt nhất. Cần lưu ý giun không chịu nước tiểu, vì vậy nếu phân có lẫn nước tiểu phải phun rửa sạch nước tiểu trước khi cho ăn. Phân trâu bò, phân lợn vón cục cần bóp vụn trước khi cho ăn.
Khi cho ăn, giở tấm phủ và múc thức ăn cho giun. Thức ăn rải trên mặt luống thành vệt dài hoặc từng đám mỏng cách đều nhau. Lượng thức ăn tùy thuộc vào sức tiêu thụ của từng luống cụ thể và tùy mùa. Vào mùa hè, cứ 2 – 3 ngày cho giun ăn 1 lần. Lượng thức ăn bón trên bề mặt luống dày từ 2- 3 cm. Đến mùa đông, lượng thức ăn bón nhiều hơn, dày khoảng 5 cm và bón phủ đầy luống giun. Thời gian cho ăn cũng thưa hơn mùa hè (3 – 4 ngày cho ăn 1 lần). Thức ăn phải bón thành từng ụ, hoặc theo từng dãy dài để khi nhiệt độ trong luống tăng cao hoặc trong thức ăn có chất gây sốc thì giun có khoảng trống chui lên thở. Sau khi bón xong, đậy tấm phủ lại và tưới ẩm.
Nhân luống
Thời gian đầu luống còn ít kén và giun chưa thích nghi được môi trường mới, nên sau 2 tháng đầu thì số giống chúng ta mới được nhân đôi, những lần sau chỉ 1 tháng. Lúc này chúng ta có thể tách giun để nhân luống hoặc cho gia súc, gia cầm ăn. Trước khi nhân luống 2 ngày, ta cho giun ăn. Khi đó giun tập trung trên bề mặt luống, bốc lấy phần sinh khối phía trên của luống, thành những rãnh cách đều khoảng 20 cm rồi rải vào luống mới (cũng thành từng rãnh 20 cm) và tiếp tục cho ăn vào những chỗ rãnh trống, cả trên luống cũ và mới, cho đến khi đầy luống.
Bảo vệ luống trùn quế
Bảo vệ luống trùn quế là yếu tố quan trọng trong kỹ thuật nuôi trùn quế. Hàng ngày theo dõi luống giun, nếu thấy kiến phải tiêu diệt ngay. Diệt kiến có thể dùng cách đơn giản là đốt những vệt kiến bò vào luống giun, nhớ khi đốt đậy tấm phủ giun lại, hoặc cho nước ngập hố giun và kiến nổi lên mặt nước, dùng rọi đốt kiến trên mặt nước, sau đó tháo nước ra. Ngoài ra có thể dùng thuốc diệt kiến quét trên vách chuồng.
Một điều cần lưu ý là luống giun phải được che chắn hoặc bao lưới xung quanh để tránh gà, cóc, ếch nhái, rắn mối hoặc chuột ăn giun. Ngoài ra, khi nuôi trùn quế phải thật chú ý với các loại thuốc trừ sâu, hoá chất như xà phòng, nước rửa chén, muối ăn, nước giải, tro bếp, đất bột, … rất độc hại đối với giun, giun sẽ lập tức chết khi tiếp xúc.
Giun quế cũng có thể bò đi khỏi thùng, hộp, chuồng nuôi hoặc bị chết khi gặp những điều kiện bất lợi của môi trường sống như: Nhiệt độ, độ ẩm, độ pH quá cao hoặc quá thấp (do không tưới ẩm đúng kĩ thuật hoặc nước tưới không đảm bảo), thùng đậy nắp hoặc phủ nilon quá kín, trời quá nắng, bị nước mưa tạt vào, tiếng ồn và tiếng động xung quanh quá lớn v.v…
Nuôi trùn quế hầu như không bị dịch bệnh, nhưng vào mùa hè có thể gặp một số bệnh sau:
- Bệnh no hơi: Do giun ăn những loại thức ăn quá giàu “chất đạm” như phân bò sữa, lợn… làm cho phân có mùi chua. Sau khi cho ăn, giun có hiện tượng nổi lên trên mặt luống và trườn dài, sau đó chuyển sang màu tím bầm và chết. Cách tốt nhất khi phát hiện trường hợp này nên hót hết phần phân lỡ cho ăn ra và tưới nước lên luống.
- Bệnh trúng khí độc: Do đáy chất nền đã bị thối rữa, trong thời gian dài chất nền thiếu O2 làm cho khí CO2 chiếm lĩnh hết khe hở của chất nền, làm giun chui lên trên lớp mặt và bò đi. Cách khắc phục: Dùng cuốc chĩa xới toàn bộ mặt luống và tưới nước.
Phòng bệnh và bảo vệ chuồng nuôi giun quế
Phòng bệnh
- Hàng ngày theo dõi nơi nuôi giun, nếu thấy kiến phải tiêu diệt ngay.
- Che chắn hoăc bao lưới xung quanh để tránh gà, cóc, ếch, nhái, rắn, chuột ăn giun.
- Chú ý đến các loại thuốc trừ sâu, hóa chất như xà phòng, nước rửa chén, muối ăn, nước giải, tro bếp… rất độc hại đối với giun, giun sẽ lập tức chết khi tiếp xúc.
- Khi điều kiện sống bất lợi như: Nhiệt độ, độ ẩm, độ pH quá cao hoăc quá thấp, thùng đậy nắp hoặc phủ nilong quá kín, trời quá nắng, bị nước mưa tạt vào, tiếng ồn và tiếng động xung quanh quá lớn cũng sẽ làm cho giun chết hoặc giun sẽ bò đi khỏi thùng, hộp, chuồng nuôi.
Bệnh của giun quế và cách xử lý
- Giun quế rất ít khi bị bệnh, nhưng giun thường gặp những bệnh thường gặp vào mùa hè như sau:
- Bệnh no hơi: Do giun ăn phải những loại thức ăn quá giàu chất đạm như phân bò sữa, lợn… làm cho phân có mùi chua. Sau khi cho ăn giun có hiện tượng nổi lên trên mặt luống và trương dài sau đó chuyển sang màu tím bầm và chết. Cách tốt nhất khi phát hiện trong trường hợp này nên hốt hết phân lỡ cho ăn và tưới nước lên luống.
- Bệnh trúng khí độc: do đáy chất nền bị thối rữa, trong thời gian dài chất nền thiếu O2 làm CO2 chiếm hết khe hở của chất nền, làm cho giun chui hết lên bề mặt. Trường hợp này dùng cuốc xới toàn bộ mặt luống và tưới nước.
Cách thu hoạch giun quế
- Có nhiều cách thu hoạch nhưng cách hữu hiệu nhất là phương pháp nhử mồi:
- Sau khi cho giun ăn được 3 ngày dùng tay hốt trên bề mặt luống nơi chúng ta đã cho thức ăn (vì giun sẽ tập trung ở nơi có nhiều thức ăn).
- Trải tấm bạt ra ở sân giữa trời nắng rồi đổ hỗn hợp này lên bạt sau đó gạt bỏ phân giun bên trên ra lần lượt vì giun sợ nắng nên chốn xuống phía dưới cho đến khi chỉ còn giun. Nếu ở trời rét thì ta dùng đèn cao áp rọi thẳng xuống tấm bạt đã đổ hỗn hợp giun ra.
- Chú ý: Lớp phân giun bên trên này không nên bỏ làm phân mà cho trở lại luống để tiếp tục nuôi như là sinh khối và giun sẽ được nhân luống rất nhanh vì sinh khối này chứa rất nhiều ấu trùng.
- Thời gian thu hoạch: Phụ thuộc vào mật độ thả, điều kiện nhiệt độ (nhiệt độ cao giun phát triển nhanh, nhiệt độ thấp giun phát triển chậm) nhưng thường sau 2 – 3 tháng là ta có thể thu hoạch.
Nhân giống giun quế
- Nếu giống thả ban đầu là giống thuần thì thời gian đầu luống chưa có ấu trùng và giun chưa thích nghi được với nơi ở mới. Sau 2 tháng thì nơi nuôi giun đã được nhân đầy với lượng giun được nhân đôi. Lúc này ta có thể tách giun để nhân hoặc cho gia súc, gia cầm ăn.
- Cách nhân luống: Bổ sung thức ăn trên mặt luống cho giun ăn. Lúc này giun trưởng thành tập trung trên bề mặt luống, ta gạt lấy phần trên mặt luống khoảng 15cm bỏ vào luống mới và tiếp tục cho luống cũ ăn cho đến khi đầy luống sinh khối. Đối với luống mới thả giống sau 2 tháng ta mới có thể thu hoạch được.
Trên đây là kỹ thuật nuôi trùn quế chi tiết nhất. Mong rằng với những thông tin trên sẽ giúp bạn có thể nuôi trùn quế thành công làm thành phân hữu cơ và nguồn thức ăn cho vật nuôi nhé. Chúc bạn thành công nhé.