Trong thiên nhiên, cây cối có 4 dáng cơ bản: hoành, xiêu, huyền, trực dựa theo địa hình và hoàn cảnh sống. Trong nghệ thuật bonsai cũng có bốn kiểu dáng như thế. Tuy nhiên người nghệ nhân đã tạo hình, thu nhỏ thiên nhiên thành những cây cảnh nhỏ trồng trong chậu mang những nét kỳ dị, đầy thẩm mỹ và nghệ thuật. Trong bài viết này chúng ta cùng tìm hiểu cây bonsai dáng Siêu – một trong bốn dáng cơ bản.
Cây bonsai dáng siêu là gì?
Cây bonsai dáng siêu là Cây có dáng đứng nghiêng. Trong thiên nhiên, những cây gặp trắc trở bị thiên tai, địch họa quật đổ nghiêng. Nhưng cây vẫn sống và vươn lên. Đưa dáng cây này vào cây cảnh nghệ thuật ngụ ý nêu gương những con người có sức sống và có tinh thần đấu tranh để tồn tại. Thí dụ thế “Bạt phong hồi đầu”. Về thẩm mỹ, cây dáng xiêu còn có nét đẹp mềm mại, nhã nhặn, bay bướm, thơ mộng.
Đặc điểm cây dáng siêu
Thông thường, những cây cối mọc tự nhiên dưới chân núi thường không nhận được đầy đủ ánh sáng mặt trời mà chỉ nhận được luồng ánh sáng này theo một phía, một hướng nhất định do bị che khuất, bị ớm. Vì thế các cây này thường mọc xiên, mọc vẹo theo hướng đón được nhiều ánh sáng nhất. Tuy nhiên cũng có một số trường hợp, cây bị xiêu đi dưới tác động của ngoại lực như sạt lở đất một bên, gió mạnh thường một hướng hoặc thiên tai quật làm đổ nghiêng.
Nếu gió thổi mạnh và liên tục theo một hướng thì cây có dáng nghiêng đặc biệt là tán lá nhiều hơn về một bên. Một số cây bị nghiêng do bão táp, cây nghiêng về 1 phía nhưng do cây già, thân quá cứng rồi nên vẫn thẳng, không bị uốn lượn. Cây dáng siêu có giá trị độc đáo của nó
Cây dáng xiêu hay dáng tà – Slanting trong nghệ thuật chơi bonsai thì có thân nằm xiên sang phải hoặc trái và có thân, dáng thuôn dần từ gốc đến ngọn.Một cây bonsai dáng xiên đẹp thường có góc nghiêng 60-80oC so với mặt đất và để tạo vẻ đẹp cân bằng, hài hòa thì nhánh đầu tiên sẽ mọc theo hướng ngược lại.
Việc đầu tiên để tạo dáng cây cảnh, người ta cần phân loại dáng cây thực tế áp với những dáng cây cơ bản và số lượng cành trên gốc.
Cây bonsai dáng trực là cây có trục thân vuông góc với mặt đất, thế đứng α = 0°.
Cây bonsai dáng xiêu có trục thân cây nghiêng so với phương ngang tạo góc α = 20°– 70°.
Có loại cây bonsai có hai thân xiêu gọi là dáng song xiêu. Loại cây có cây cao thấp, lớn hơn bé cái đầu thì được gọi tên khá ấn tượng là huynh đệ song xiêu. Cây có thân xiêu ngắn hơn và thân trực cao hơn thì có tên là dáng trực xiêu. Tuy nhiên người ta chỉ chơi hai thân xiêu về một hướng chứ không chơi dạng thân xiêu hai hướng hình chữ V, nhìn không thuận mắt.
Giá trị của cây cảnh dáng siêu
Cây dáng xiêu có góc hơi nghiêng,dù gặp những trắc trở, thiên tai ập xuống nhưng cây vẫn vươn lên mạnh mẽ, dù hoàn cảnh có nhiều trắc trở, khó khăn.
Cây cảnh dáng siêu mang hàm ý nêu gương những con người có tinh thần đấu tranh và sức sống mạnh mẽ để tồn tại.
Xét về mặt thẩm mỹ, cây dáng xiêu còn mang vẻ đẹp thơ mộng, nhã nhặn, mềm mại và bay bướm và tượng trưng cho hình ảnh người phụ nữ.